„Razem możemy więcej” –  to hasło od lat przyświeca idei podpisanego w 2008 r. z inicjatywy ZGO Sp. z o.o. w Jarocinie – Wielkopolskie Centrum Recyklingu – Porozumienia Międzygminnego. Wraz z upływem lat przystępowały do niego kolejne samorządy. 29 października do tego grona dołączyły Rozdrażew i Koźmin Wielkopolski, a od nowego roku planowane jest dołączenie także gminy Mosina. Przy ogólnokrajowej tendencji wzrostu cen za zagospodarowanie odpadów, wspólne działania umożliwią mieszkańcom gmin członkowskich porozumienia, zachowanie jednych z najniższych opłat za odbiór odpadów w kraju.

    Od długiego czasu do współpracy w ramach porozumienia chciały przystąpić gminy: Rozdrażew i Koźmin Wielkopolski. Ta ostatnia gmina chęć współpracy z Jarocinem m.in. w zakresie odpadów zadeklarowała już w 2004 roku, czyli na cztery lata przed utworzeniem porozumienia. Także udziałowcy spółki, poczynając od 2010 r., niejednokrotnie wyrażali chęć przyjęcia tych samorządów do wspólnego systemu. Jednakże obowiązująca regionalizacja, oraz niechęć poszerzenia regionu o te gminy przez organy stanowiące o Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami, uniemożliwiały podjęcie współpracy.

    Sytuacja uległa zmianie w roku ubiegłym, po zniesieniu regionalizacji. Spowodowało to uwolnienie rynku odpadowego i możliwość wyboru instalacji komunalnej, która świadczy usługi zagospodarowania odpadów  na najwyższym, europejskim poziomie i jest w stanie osiągać wymagane prawem poziomy odzysku i recyklingu.

Porozumienie mimo pandemii

    Podpisanie Porozumienia Międzygminnego z gminami Rozdrażew i Koźmin Wielkopolski miało odbyć się w siedzibie spółki, w czwartek, 29 października. Ze względu na sytuację związaną z pandemią, część oficjalna wydarzenia musiała zostać odwołana. Dokumenty jednak podpisano. I mimo, że bez dźwięku fleszy i udziału fotoreporterów, to z ogromną satysfakcją, że kolejne samorządy  dostrzegają pozytywne efekty współpracy. Zauważają, że docelowo przełoży się ona bezpośrednio na korzystne ceny za odbiór i zagospodarowanie odpadów dla  mieszkańców. – Gminy: Rozdrażew oraz Koźmin Wielkopolski są gminami, które już od kilku lat walczyły o przystąpienie do naszego porozumienia. Jednak pomimo zapisanej w ustawie zasady „bliskości” preferującej kierowanie odpadów do najbliższej instalacji, z niezrozumiałych powodów, nie były uwzględniane w poprzednich zapisach Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami – mówi Witosław Gibasiewicz, prezes zarządu ZGO-WCR.

Jakie korzyści przynosi bycie członkiem porozumienia?

    Przystąpienie do porozumienia wiąże się dla gmin z wieloma korzyściami, przy czym niebagatelną rolę odgrywa czynnik ekonomiczny. Polega on m.in. na niższych kosztach przyjęcia odpadów „na bramie”. – Gminy członkowskie, które kierują cały strumień odpadów do naszej instalacji komunalnej, zawsze będą miały niższe ceny za zagospodarowanie odpadów. Wynika to z faktu, że gminy te dają spółce przewidywalność strumienia odpadów kierowanego do zagospodarowania i chcą z naszym zakładem współpracować nad rozwojem coraz lepszej selektywnej zbiórki odpadów – mówi prezes Witosław Gibasiewicz.

    A co za tym idzie, niższe ceny „na bramie”, oznaczają możliwość niższych opłat dla mieszkańców. To jednak nie wszystko. Porozumienie daje też możliwość lepszego przygotowania systemu odpadowego na swoim terenie. Szybko zmieniające się przepisy, wymagające dostosowywania regulaminów i podejmowania stosownych uchwał – z tymi wyzwaniami również łatwiej zmagać się posiadając wsparcie doświadczonych fachowców, którzy pomagają analizować ustawy i rozporządzenia.

    Przedstawiciele gmin członkowskich mogą uczestniczyć w szkoleniach, konferencjach. Są także wspomagani w zakresie eko-edukacji. Warto tu wymienić m.in. konkurs „Region czysty na 6” zainicjowany przez ZGO – WCR w Jarocinie – do którego przystąpiły 92 placówki ze szkół i przedszkoli z terenu gmin należących do Porozumienia Międzygminnego i licznie organizowane pikniki ekologiczne.

Jak to wszystko się zaczęło?

    ZGO Sp. z o.o. w Jarocinie – Wielkopolskie Centrum Recyklingu powstało w 2003 r. Wówczas zakład obsługiwał około 45 tys. mieszkańców z Gminy Jarocin, zatrudniał 3 pracowników, a odpady trafiały do przysłowiowej „dziury”. – Widząc potencjał, jaki dawała branża odpadowa oraz obserwując rozwijające się systemy na rynkach zachodnich, podjęliśmy decyzję z ówczesnym prezesem zakładu Mariuszem Małyniczem, o rozpoczęciu współpracy z sąsiednimi samorządami, by wspólnie tworzyć i rozwijać tę gałąź zadania własnego gmin. Dziś zakład liczy ponad 200 pracowników i jest jednym z najnowocześniejszych w Wielkopolsce – mówi Adam Pawlicki, burmistrz Jarocina.

    Pięć lat później liczba obsługiwanych przez zakład mieszkańców wzrosła do 200 tys. Właśnie
w 2008 r. 17 gmin podpisało Porozumienie Międzygminne. Przystąpiły do niego wówczas:  Jarocin, Jaraczewo, Kotlin, Żerków, Dominowo, Krzykosy, Nowe Miasto nad Wartą, Zaniemyśl, Borek Wielkopolski, Piaski, Chocz, Czermin, Dobrzyca, Gizałki, Książ Wielkopolski, Kórnik i Środa Wielkopolska.

    Dzięki powierzeniu zadania własnego w zakresie zagospodarowania odpadów, przez gminy, możliwe było podjęcie wspólnej decyzji o budowie Zakładu Zagospodarowania Odpadów Jarocin z siedzibą w Witaszyczkach. – Włodarze uznali, że chcieliby, aby była to instalacja z udziałem przede wszystkim samorządu i to miało gwarantować pełną kontrolę nad jakością procesu oraz strumieniem odpadów kierowanych do zakładu – przypomina Witosław Gibasiewicz, prezes zarządu ZGO-WCR Jarocin.

    Sama spółka miała, poprzez podwyższenie kapitału, zgromadzić niezbędny wkład własny dla realizacji przedsięwzięć. I udało się to zrealizować, czego efektem jest oddanie w 2015 r. do eksploatacji jednej z najnowocześniejszych instalacji w Wielkopolsce.

    Na przestrzeni lat, porozumienie międzygminne poszerzało się o kolejne samorządy. W 2014 roku przystąpił Śrem, w 2017 r. Pleszew, a w 2019 r. ponownie dołączyła Gmina Środa Wielkopolska.

Im większa liczba gmin – tym korzystniejsze ceny dla mieszkańców

    Najbardziej widocznym efektem wspólnych działań gmin należących do Porozumienia Międzygminnego jest niesamowity rozwój ZGO Sp. z o.o. w Jarocinie – Wielkopolskie Centrum Recykingu. Z małego składowiska z dziurą w ziemi, wagą i barakiem, stal się on jednym z najnowocześniejszych w Polsce zakładów zagospodarowania odpadów. Działania te przekładają się także na bezpośrednią korzyść dla mieszkańców, dla których ważna jest cena, jaką płacą za odebranie odpadów. Zmieniające się wymogi prawne, rosnące koszty pracownicze, koszty energii, a do tego trudna sytuacja na rynku recyklerów i nadpodaż pewnych surowców, sprawiają, że ceny odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych rosną. Niewiele wskazuje, żeby w najbliższym czasie udało się odwrócić trend, za który finalnie płacą mieszkańcy. Istnieje jednak sposób na zatrzymanie galopujących cen. Jednym z nich jest lepsze wykorzystanie mocy przerobowych jarocińskiej instalacji i tym samym zwiększenie ilości zagospodarowanych odpadów.  Im większa liczba gmin przystępująca do Porozumienia Międzygminnego, tym korzystniejsze ceny za odbiór i zagospodarowanie odpadów dla mieszkańców.